Tôi sinh ra khi cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn khốc liệt nhất. Trong một gia đình có Cha, Mẹ đều làm nghề thống kê. Tôi cất tiếng khóc chào đời ở một vùng quê miền sơn cước nằm ven bờ sông Chảy cùng dãy núi Cao Biền trải dài cao vút tầm mây, với Thác Bà, Thác Ông ầm ầm gào thét khi mùa lũ về. Hàng ngày được ngắm nhìn các bà, các cô qua lại Chợ Ngọc, Chợ Ngà và đi lễ nhà thờ mỗi sáng chủ nhật, nhiều đêm phải trú ẩn trong hầm để tránh bom đạn của máy bay giặc đánh phá. Tuổi thơ tôi lớn lên trong những thăng trầm của ngành Thống kê Yên Bái, với các bác, các cô, các chú, cùng những lời ca, tiếng hát ca ngợi ngành thống kê. Hằng đêm, sau khi dạy tôi học bài, Cha tôi thường ru tôi ngủ bằng những câu chuyện cổ tích, những công việc thường ngày... Tôi thích nghe nhất là những chuyện kể về các bác, các cô, các chú đang làm việc cùng Cha, Mẹ tôi. Từ chuyện Bác Ký thích chơi tổ tôm, hút thuốc lào, Bác Khiên người cùng quê hương năm tấn với Mẹ, nhà Bác Lình có nhiều gỗ quý hay nhà Bác Lập với những đồi trắng hoa mơ, hoa mận mỗi độ xuân về,... cùng với bao nhiêu chuyện hay, người tốt trong ngành thống kê. Theo cùng tâm trí tôi vẫn là câu chuyện kể về Bác Hiền, Bác là Chi cục trưởng đầu tiên của Chi cục Thống kê tỉnh Yên Bái, qua lời kể của Cha tôi, Bác Hiền là người hiểu biết, có trình độ, giỏi về nghiệp vụ, thông thạo tiếng Pháp, tiếng Trung. Với chiéc xe đạp cũ, bác Hiền thường xuyên lặn lội xuống cơ sở, đến từng hộ nông dân, khắp nơi trong tỉnh đều in dấu chân Bác. Với chất giọng nằng nặng của quê hương miền trung, Cha tôi kể: Năm 1964, Tổng cục Thống kê tổ chức cuộc điều tra toàn diện về hợp tác xã nông nghiệp, trong đó chủ yếu là thu thập tài liệu về phân phối trong hợp tác xã để giúp Nhà nước ta tiếp tục hoàn thiện, củng cố hợp tác xã nông nghiệp. Bác chỉ đạo thực hiện theo phương án quy định và cùng với cán bộ nghiệp vụ của Chi cục, cán bộ trưng tập đi đến các hợp tác xã nông nghiệp trong tỉnh để trực tiếp điều tra. Sau một thời gian vất vả điều tra, tổng hợp số liệu, kết quả điều tra được Bác Hiền báo cáo tỉnh trước khi báo cáo Tổng cục. Khi Bác Hiền báo cáo về phương pháp điều tra, quy trình chọn mẫu, tổng hợp số liệu khách quan đúng với hiện trạng của hợp tác xã, thu nhập của xã viên hợp tác xã chỉ đạt 38,6% trong tổng thu nhập của hộ nông dân. Tuy nhiên còn có ý kiến cho rằng ngành Thống kê thu thập số liệu không phản ánh đúng tầm quan trọng của hợp tác xã? Đồng thời yêu cầu Chi cục kiểm tra lại. Chấp hành ý kiến chỉ đạo, Bác Hiền cùng với cán bộ của Chi cục đã tập trung phúc tra, kiểm tra, rà soát lại từ đầu đến cuối, kết quả vẫn không thay đổi. Nửa tháng sau trên trang nhất báo Nhân Dân có đăng bài xã luận nhận định thu từ hợp tác xã nông nghiệp chỉ đạt 35% trong tổng thu nhập của hộ nông dân. Bác bảo Cha tôi cầm tờ báo này sang cho Văn phòng, Cha tôi cười và nói: Nhật báo này chắc các anh ấy cũng không thiếu và tin chắc các anh ấy sẽ hiểu về ngành Thống kê, về sự vất vả để có được những con số, đặc biệt là tính trung thực trong phân tích thống kê của từng con số trong mỗi giai đoạn, thời kỳ khác nhau. Dần chìm vào giấc ngủ, trong mơ tôi cũng chẳng hiểu thế nào là điều tra thống kê, thế nào là số liệu thống kê, ... mà chỉ thấy Bác Hiền thật là giỏi và ước muốn mình sau này cũng là người cán bộ thống kê. Nay tôi đã công tác trong ngành Thống kê được gần 25 năm nhưng câu chuyện Cha kể về Bác Hiền vẫn in đậm trong tâm trí tôi, mỗi lúc khó khăn, vất vả, bộn bề trong công việc, tôi lại nhớ đến Bác và tự nhủ với bản thân hãy cố gắng hơn nữa để có những con số khách quan, trung thực. Việt Dũng